Hộ chiếu điện tử (ePassport): khi passport bằng giấy có gắn thêm chip không dây

Một quyển hộ chiếu điện tử, hay còn gọi là e-passport / ePassport / passport sinh trắc học, là một dạng hộ chiếu được kết hợp giữa giấy truyền thống với một phương tiện để lưu thông tin cá nhân (tên, ngày tháng năm sinh, giới tính,...) và dữ liệu sinh trắc học của chủ sở hữu. Thường phương tiện đó sẽ là một con chip kết hợp với ăng-ten không dây nhúng trong bìa trước, sau hoặc ở trang giữa của passport. Mô tả chi tiết về quyển hộ chiếu cũng như cấu hình con chip nói trên được quản lý bởi Hiệp hội Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), còn dữ liệu sinh trắc học có thể được xài bao gồm vân tay, gương mặt hoặc nhận diện mống mắt. Trên các passport điện tử sẽ có biểu tượng của một con chip được giản thể như trong ảnh đầu bài.

 Theo tài liệu ICAO 9303, chỉ có tấm ảnh kĩ thuật số của chi tiết sinh trắc học là được lưu trên con chip. Việc so sánh dữ liệu trên chip với dữ liệu thật sự của chủ sở hữu passport sẽ được tiến hành bằng các hệ thống hiện đại ở hải quan để đảm bảo tính an toán. Tất nhiên, giao thức để kết nối không dây giữa passport và hệ thống này (contactless card) cũng được chuẩn hóa để mọi quốc gia có thể sử dụng nó dễ dàng và không gây trở ngại cho người đi du lịch. Thậm chí các nhà sản xuất passport khác nhau cũng phải xài chung chuẩn này luôn.

Vì sao cần passport điện tử?

Theo trang web của chính phủ Canada, mục tiêu chính của ePassport là tăng tính an ninh, từ đó hạn chế tình trạng giả mạo hộ chiếu. Còn theo trang web của Bộ Nội vụ Mỹ, ePassport có thể giúp chống lại tình trạng trộm cắm hộ chiếu để làm chuyện xấu, tăng cường bảo mật sự riêng tư cho người dùng, cũng như khiến việc chỉnh sửa hộ chiếu để nhập cư trái phép trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Một số người cho rằng hộ chiếu điện tử sẽ giúp bạn đi qua hải quan nhanh hơn, tuy nhiên không có gì đảm bảo điều đó. Nếu cảm thấy nghi vấn, nhân viên hải quan vẫn sẽ hỏi bạn hàng loạt câu hỏi như hiện nay mà thôi, chủ yếu nó chỉ giúp quá trình truyền tải thông tin từ passport sang hệ thống quản lý xuất nhập cảnh được dễ hơn, chính xác hơn, an toàn hơn.

Trên thế giới còn có một thứ nữa gọi là Passport Card, nó không phải là ePassport. Passport Card chỉ được cấp cho công dân Mỹ và chỉ có thể xài để vào Mỹ từ Canada, Mexico, khu vực Caribbean và Bermuda, còn ePassport là thứ được áp dụng trên toàn cầu và nó thay thế cho quyển hộ chiếu bình thường.

Các nước đang dùng ePassport

 Hiện có nhiều nước đã bắt đầu triển khai ePassport hoặc lên kế hoạch đưa ePassport vào sử dụng cho công dân mình. Mỹ, Canada, một số nước ở Nam Mỹ, hầu hết khu vực liên minh Châu Âu, Úc, Nhật Bản, Indonesia, Đài Loan đều đã bắt đầu áp dụng loại hình hộ chiếu mới, Ấn Độ thì đang lên kế hoạch cho tương lai. Bạn có thể xem qua bản đồ bên dưới để biết rõ hơn.

 Được biết thêm rằng tính đến lúc này, trong số các nước Đông Nam Á thì đã có 5 nước là Brunei, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan đã sử dụng ePassport. Lào cũng chuẩn bị dùng ePassport cho các nhà ngoại giao vào đầu năm 2016, tới giữa năm sau thì phổ biến ra cho mọi người dân bình thường. Việt Nam thì chưa có ePassport tính đến lúc mình viết bài này.

Tất nhiên, trên thế giới vẫn còn đó nhiều quốc gia chưa dùng ePassport, thế nên hầu hết mọi quyển hộ chiếu điện tử đều lưu trữ thêm một lớp thông tin nữa trong dải từ để đảm bảo rằng tất cả cửa khẩu đều có thể đọc được dữ liệu dù cho họ có máy đọc chip mới theo chuẩn ICAO 9303 hay không. Tình trạng này cũng giống như khi ngành ngân hàng thế giới chuyển từ thẻ từ sang thẻ chip vậy.