Đôi điều bàn luận tốc độ trong khu đông dân cư

Gây nhiều tranh cãi

Vào năm 2015, với sự đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên diện rộng, Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 91 có hiệu lực từ 1/3/2016, cho phép tăng tốc độ trong đô thị và cả quốc lộ thêm trung bình 10 km/h tuỳ theo loại phương tiện; trong đó tốc độ cao nhất thuộc về ô tô con trong đô thị là 60 km/h.

Đánh giá về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Huyện - Tổng cục trưởng Tổng cục ĐBVN cho rằng, Thông tư 91 đã đáp ứng kịp thời, phù hợp với quá trình thay đổi, phát triển về chất lượng của kết cấu hạ tầng giao thông và chất lượng phương tiện, góp phần giảm thiểu UTGT. Cơ quan này đã và đang tiếp tục rà soát, loại bỏ các biển báo không phù hợp, bổ sung các biển báo mới, giúp người điều khiển phương tiện dễ nhận biết, đồng thời xóa “điểm đen” TNGT.

Thông tư được ban hành nhận được rất nhiều ý kiến tích cực tư người tham gia giao thông, tuy nhiên nó lại trở thành vấn đề gây nhiều tranh cãi khi ông Lokky Wai - Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam (WHO) đề nghị giảm tốc độ tại khu vực đông dân cư… để giảm thiểu TNGT tại buổi họp báo tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ ATGT Đường bộ toàn cầu lần thứ 4 do Liên Hiệp quốc phát động.

Trao đổi về vấn đề này, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Dánh - Phó cục trưởng Cục Cảnh sát Giao thông, Bộ Công An cho biết, trung bình cứ 10 vụ TNGT thì có 1 vụ do người điều khiển phương tiện vi phạm tốc độ. TNGT đặc biệt nghiêm trọng do vi phạm tốc tộ chiếm 12,9%, đây là tỷ lệ tương đối cao so với các lỗi vi phạm khác và vi phạm này có xu hướng gia tăng do ý thức của người điều khiển phương tiện. Riêng 3 tháng đầu năm 2017, trong tổng số 991.950 trường hợp vi phạm thì phát hiện và xử lý 126.135 trường hợp vi phạm tốc độ, chiếm 12,7%.

Theo Thiếu tướng Dánh, Bộ GTVT ban hành Thông tư 91 nâng tốc độ tối đa thêm 10km/h với quan điểm đã bỏ tiền ra xây đường tốt thì tốc độ phải tăng lên. Tuy nhiên, nghịch lý rõ ràng đường của Việt Nam chủ yếu là giao thông hỗn hợp, người tham gia giao thông chấp hành chưa tốt, nhất là ở khu vực đô thị; xây đường nhưng hàng rào chưa có, dân trèo qua đường, đi ngang đi tắt… gây nguy cơ TNGT.

“Quan điểm của Cục Cảnh sát Giao thông là đề nghị phải tính toán lại về điều kiện đảm bảo cho ATGT. Thông tư quy định như thế nhưng chúng tôi đã làm việc với Tổng cục ĐBVN thấy có những nơi lẽ ra phải cắm biển hạn chế tốc độ nhưng không làm nên người dân tùy tiện phóng nhanh vượt ẩu gây TNGT. Quy định nâng tốc độ lên nhưng có những khu vực chưa phù hợp cần giảm xuống để đảm bảo ATGT”, Thiếu tướng Dánh chia sẻ.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thạch - Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông cho biết, hiện nay đang đánh giá toàn bộ các quy định về tốc độ ở từng khu vực. Trong đó, Bộ GTVT giao Tổng cục ĐBVN xem xét giảm tốc khu vực điểm đen tai nạn. Bộ GTVT chưa có chủ trương quy định tốc độ ban ngày, ban đêm khác nhau.

Giảm tốc độ để giảm thiểu TNGT

Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam Lokky Wai nhìn nhận, vi phạm quy định tốc độ là một trong những nguyên nhân chính gây TNGT tại Việt Nam. Vì vậy, cần phải giảm tốc độ tối đa khu vực đông dân cư từ 60km/giờ xuống còn 50km/h.

“Không tuân thủ quy định về tốc độ gây ra 1/3 số vụ TNGT dẫn đến tử vong ở các nước thu nhập cao và 1/2 số vụ ở nuớc thu nhập thấp và trung bình. Trong đó, những người bị tổn thương nặng nhất là người đi bộ, đi xe đạp. Như một số nước trên thế giới, Việt Nam nên thiết lập và thực thi giới hạn tốc độ, theo đó, tốc độ cho phép tại đô thị là 50km/h và 30km/h tại khu vực đông người đi bộ, đi xe đạp, đặc biệt là đông dân cư và khu vực trường học. Các bằng chứng khoa học đã chỉ ra rằng chỉ cần giảm 5% tốc độ xe chạy trung bình là có thể giảm 30% số vụ tai nạn chết người”, tiến sỹ Lokky Wai cho biết.

Cũng theo Tiến sỹ Lokky Wai, khi cầm lái với tốc độ cao, tài xế khó có thể dừng ngay và ảnh hưởng tác động quán tính mạnh hơn, khả năng gây ra vết thương nghiêm trọng, tổn thất tính mạng cao. Khi giảm tốc độ giảm thương vong, mức độ nghiêm trọng của các vụ TNGT. Ở Hà Nội là khu vực tập trung đông dân cư, lượng giao thông lớn cần giảm tốc độ, thậm chí các thành phố lớn trên thế giới còn phải giảm 30km/giờ ở các khu vực gần trường học và khu đông dân cư. Trên đường cao tốc do điều kiện nên có thể lái xe cao và mật độ không đông như ở khu dân cư, thấp nhất là 60km/giờ. Tùy thuộc vào tình trạng giao thông từng khu vực, điểu chỉnh tốc độ cho phù hợp, không phải là giải pháp áp dụng ở mọi địa bàn.

Đồng tình với ý kiến của ông Lokky Wai, ông Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, hầu hết các quốc gia phát triển quy định 50km/h, có nước quy định 40km/h. Ủy ban ATGT Quốc gia cũng đã đề nghị Bộ GTVT rà soát Thông tư 91, sửa đổi nếu thấy cần thiết theo hướng: Chỗ nào cần biển báo, cần quy định tốc độ cụ thể, yêu cầu giảm tốc độ thì có biển cụ thể tốc độ tối đa là bao nhiêu để rõ ràng trong quá trình thực thi.

Theo ông Hùng, trong quá trình phát triển có những người muốn đi thật nhanh nhưng cũng có những người lo ngại về ATGT nên đi chậm. Nhiều quốc gia phát triển đã quy định tốc độ trong đô thị là 50km/h, còn những khu nhiều người đi bộ, xe đạp, trẻ em quy định tốc độ là 30km/h.

Mặc dù, việc giảm tốc độ phương tiện đi trong khu vực đông dân cư góp phần kéo giảm TNGT. Tuy nhiên, thiết nghĩ để giảm thiểu TNGT ở Việt Nam liệu có cần thiết sửa đổi Thông tư 91? Bởi lẽ, nguyên nhân dẫn đến TNGT có rất nhiều khía cạnh trong đó có cả khách quan và chủ quan, vấn đề tốc độ chỉ là một trong rất nhiều tác nhân dẫn đến TNGT. Xét về nhiều phương diện, việc quy định tăng hay giảm tốc độ trong đô thị không tác động trực tiếp đến tham gia giao thông bằng các vấn đề như sử dụng rượu bia khi lái xe,  chất lượng đào tạo cấp giấy phép hay kỹ năng điều khiển phương tiện, ý thức khi tham gia giao thông…