Thủ tướng cắt băng khánh thành 2 dự án cao tốc Bắc – Nam qua Khánh Hòa, Bình Thuận

6 bài học kinh nghiệm khi làm dự án cao tốc

Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, hai dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Nha Trang - Cam Lâm và Vĩnh Hảo - Phan Thiết rút ngắn tối đa thời gian thi công để đưa vào thông xe đúng dịp kỷ niệm ngày sinh nhật Bác Hồ (19/5).

"Việc đưa vào khai thác hai cao tốc này đã cơ bản kết nối cao tốc đi từ TP.HCM ra Khánh Hoà, rút ngắn thời gian di chuyển, kết nối 2 trung tâm kinh tế lớn là TP.HCM và Khánh Hòa", Thủ tướng đánh giá.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, hai dự án triển khai trong điều kiện cả nước bị ảnh hưởng Covid-19 và giá cả nguyên vật liệu tăng cao do biến động của tình hình thế giới, cách quản lý của cơ quan chức năng, địa phương còn sơ hở, yếu kém, các chủ mỏ tư nhân còn có tâm lý, hành vi găm hàng, đội giá.

Bên cạnh đó các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật chưa hợp lý, chưa điều chỉnh kịp thời gây khó khăn cho nhà thầu, nhà đầu tư. Có những nguyên nhân khách quan, chủ quan như vậy đã được Chính phủ lắng nghe, kịp thời có các giải pháp để tháo gỡ bằng cơ chế chính sách kịp thời.

Thậm chí, các dự án Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết gần đến ngày hoàn thành vẫn còn khó khăn, vướng mắc và Chính phủ, các cấp ngành vẫn vào cuộc xử lý. Cái gì cần làm phải làm với tinh thần trách nhiệm cao nhất, không có tiêu cực, tham nhũng

Thủ tướng bày tỏ sự chia sẻ những khó khăn với nhà đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát và đã được các đơn vị quyết tâm vượt qua với tinh thần khó khăn, vướng mắc đến đâu thì tháo gỡ đến đó, khó khăn ở đâu thì tháo gỡ ở đó. Không nói khó, không nói có mà không làm. Với tinh thần như vậy, chúng ta kịp thời ban hành các Thông tư, quy định để tháo gỡ.

Người đứng đầu Chính phủ đúc kết 6 bài học kinh nghiệm từ cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, Phan Thiết - Vĩnh Hảo. Đầu tiên là phải có cách làm, tư duy, hành động quyết liệt.

Thứ hai, đề cao trách nhiệm người đứng đầu phải bám sát tình hình, nâng cao tính dự báo, xử lý các vướng mắc ngay trên công trường. Các bộ, ngành, địa phương đã quyết liệt rồi phải quyết liệt hơn.

Thứ 3, chủ động xử lý công việc trên thẩm quyền, xác định cao tốc là tài sản quốc gia, linh hoạt xử lý các vấn đề GPMB, nguyên vật liệu, bãi thải. Bộ TN&MT khi phân cấp phân quyền cho địa phương phải phân định rõ cái gì là khoáng sản, cái gì là vật liệu.

Thứ 4, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu, đồng thuận, chú trọng các khu tái định cư, đảm bảo cuộc sống người dân tái định cư phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Từ đó người dân tin tưởng, đồng thuận nhanh hơn.

Thứ 5, không chia nhỏ các gói thầu. Chúng ta đã rút kinh nghiệm về vấn đề này, vừa khởi công mấy trăm km cao tốc cho các nhà thầu lớn. Đảm bảo đúng tiến độ, không đội vốn, đảm bảo an toàn cho người lao động, người dân. Việc lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu đúng quy định pháp luật, hiệu quả. Đảm bảo các yếu tố kỹ mỹ thuật, chi phí, không để tăng vốn bất hợp lý, trường hợp tăng vốn phải hợp lý.

Thứ 6, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án, kiên quyết chống tham nhũng, tiêu cực trong quá trình triển khai dự án, thể hiện tinh thần yêu nước trong nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn của mình vì lợi ích quốc gia dù là việc nhỏ nhất.

Hai dự án từng đối mặt nhiều khó khăn, thách thức

Trước đó, thay mặt ngành GTVT, Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết, dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 gồm 11 dự án thành phần với tổng chiều dài 654 km. Trong đó, có 8 dự án thành phần với chiều dài 477 km được đầu tư bằng hình thức đầu tư công và 3 dự án thành phần với chiều dài 177km được đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP).

Đến thời điểm hiện nay, đã hoàn thành và đưa vào khai thác 6 dự án thành phần dài 425km. Trong đó, có 2 dự án khánh thành ngày hôm nay, gồm dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết dài 101 km khởi công năm 2020 được đầu tư công và dự án Nha Trang - Cam Lâm dài 49km khởi công năm 2021 đầu tư theo phương thức đối tác công - tư.

Theo Thứ trưởng Lê Đình Thọ, dự án Nha Trang - Cam Lâm là một trong 3 dự án đầu tư theo phương thức PPP được kêu gọi đầu tư trong bối cảnh chuyển tiếp áp dụng Luật PPP, nhiều nhà nhà đầu tư và tổ chức tín dụng có tâm lý e ngại. Nhưng với sự quyết tâm, kiên định, quyết liệt trong chỉ đạo cũng như sự tháo gỡ kịp thời về chính sách của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, dự án Nha Trang - Cam Lâm đã lựa chọn được nhà đầu tư, huy động được tín dụng của các ngân hàng.

Trong quá trình triển khai thi công, bên cạnh những thuận lợi, 2 dự án đã rơi vào thời điểm gặp không ít những khó khăn như: Triển khai trong giai đoạn cả nước tập trung phòng chống đại dịch COVID-19, nhiều thời điểm thực hiện giãn cách xã hội, không thể huy động nhân sự, vận chuyển máy móc vào công trường; Dự án trải dài qua nhiều khu vực có địa hình, địa chất phức tạp đòi hỏi phải theo dõi, điều chỉnh kịp thời về thiết kế kỹ thuật để đảm bảo chất lượng, tiết kiệm chi phí;  Giá nhiên liệu, vật liệu có những thời điểm tăng cao đột biến; Nguồn vật liệu xây dựng thông thường, đặc biệt là đất đắp nền đường đối với đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết đến đầu năm 2023 vẫn còn thiếu; Thời tiết, khí hậu cực đoan, mùa mưa đến sớm và kéo dài hơn thường lệ,…

Đứng trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã dành sự quan tâm đặc biệt, sâu sát, quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phối hợp, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc; đã ban hành nhiều Nghị quyết với cơ chế đặc thù để giải quyết thiếu hụt nguồn vật liệu cho dự án.

Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương đã vào cuộc với tinh thần trách nhiệm cao, quyết liệt, vượt qua mọi khó khăn thách thức để giải quyết những vướng mắc thuộc thẩm quyền của mình.

Theo Thứ trưởng Lê Đình Thọ, việc hoàn thành 2 dự án Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết tiếp tục nâng tổng số km đường cao tốc trục Bắc - Nam lên thành 950 km. Tính từ đầu nhiệm kỳ đến nay, chỉ sau 3 năm, chúng ta đã hoàn thành, đưa vào khai thác 566km đường bộ cao tốc, nâng tổng chiều dài đường bộ cao tốc đến thời điểm hiện nay là 1.729 km.

Hai công trình khánh thành ngày hôm nay, sẽ góp phần kết nối các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận gần hơn, nhanh hơn với thành phố Hồ Chí Minh và các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; tạo điều kiện mở rộng không gian phát triển, mở rộng hoạt động kinh tế, liên kết vùng, đồng thời giảm tải cho quốc lộ 1, nâng cao năng lực vận tải và đảm bảo an toàn giao thông.

"Toàn ngành phấn đấu đến cuối năm 2025, sẽ cơ bản hoàn thành toàn bộ tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ Lạng Sơn đến Cà Mau; qua đó góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng, kế hoạch của Quốc hội và Chính phủ đã đề ra", Thứ trưởng Lê Đình Thọ nhấn mạnh.

Nhà thầu vượt khó đảm bảo tiến độ dự án cao tốc

Chia sẻ với Tạp chí Giao thông vận tải tại lễ khánh thành, ông Đào Ngọc Thanh - Chủ tịch HĐQT Tổng công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (VINACONEX) cho biết, là một trong những nhà thầu thực hiện dự án, Tổng công ty VINACONEX luôn nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ cũng như niềm tự hào, vinh dự khi được lựa chọn tham gia thực hiện dự án trọng điểm quốc gia.

Do vậy, ngay từ ngày đầu khởi công dự án, tập thể cán bộ công nhân viên của VINACONEX và các nhà thầu đã luôn nỗ lực cố gắng để triển khai thực hiện dự án đảm bảo đáp ứng kế hoạch tiến độ đề ra, xác định việc hoàn thành dự án là danh dự, uy tín và trách nhiệm chính trị của doanh nghiệp trước Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Với vai trò là dự án trọng điểm quốc gia, ngay từ những ngày đầu triển khai, dự án đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT cũng như sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các bộ ban, ngành của Trung ương và tỉnh Bình Thuận trong việc tháo gỡ những khó khăn về cơ chế, chính sách, nguồn vốn để tạo điều kiện cho các nhà thầu hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, ông Thanh cho biết, quá trình triển khai thực hiện dự án cũng gặp rất nhiều khó khăn do khối lượng thi công lớn trong điều kiện địa chất, địa hình phức tạp, nhiều đồi núi, khối lượng phá đá phải thi công lên tới hàng triệu mét khối, đại dịch COVID-19 bùng phát dẫn tới việc phải dừng thi công hoặc thi công gián đoạn, điều kiện thời tiết bất lợi do mưa nhiều bất thường, biến động đột biến của giá nguyên - nhiên vật liệu, đặc biệt việc vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng và thiếu hụt nguồn đất đắp nền đường do vướng các thủ tục hành chính trong việc cấp phép mới và cấp lại giấy phép khai thác mỏ (đến tận đầu tháng 4/2023 mới được giải quyết) đã ảnh hưởng rất lớn tới kế hoạch và tiến độ triển khai thực hiện dự án.

"Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và sự ủng hộ của các bộ ban ngành, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Thuận; với trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, với tinh thần "vượt nắng, thắng mưa, quyết tâm đưa dự án về đích đúng hạn", VINACONEX cùng các nhà thầu đã xây dựng kế hoạch thi công chi tiết từng tuần, tháng, quý, dồn mọi nguồn lực tận dụng tối đa điều kiện thời tiết trong những lúc thuận lợi để thi công bù đắp tiến độ bị chậm do ảnh hưởng bởi các yếu tố khách quan", ông Thanh nói.

Theo ông Thanh, nhà thầu đã áp dụng các công nghệ và giải pháp thi công tiên tiến nhất, huy động hàng nghìn chủng loại máy móc, thiết bị hiện đại nhất cùng hàng nghìn cán bộ kỹ sư, công nhân kỹ thuật trình độ cao để đảm bảo yêu cầu thi công "3 ca, 4 kíp" không kể ngày đêm, rà soát và thực hiện nghiêm chỉnh các ý kiến của Hội đồng kiểm tra Nhà nước về công tác nghiệm thu công trình xây dựng.

Đặc biệt, trong đợt thi đua "120 ngày đêm thông xe kỹ thuật 4 dự án thành phần Mai Sơn - Quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây vào cuối năm 2022",  VINACONEX và các nhà thầu đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành các mục tiêu thi đua đã cam kết. Tất cả những nỗ lực đó đã góp phần đưa dự án về đích đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng thi công, thẩm mỹ công trình và an toàn lao động tuyệt đối.