Robot sát thủ: Nguy cơ chiến tranh người máy đã cận kề

Thủy quân lục chiến Mỹ giải thích cách sử dụng robot gỡ mìn cho lính Afghanistan tại Helmand, ngày 05/07/2017 Ảnh REUTERS/Omar Sobhani

Trong một lá thư ngỏ gửi Liên Hiệp Quốc, hơn một trăm doanh nghiệp và nhà nghiên cứu gióng lên tiếng chuông cảnh báo về cuộc chạy đua vũ khí sát thương tự động của các cường quốc quân sự.

Trong bài xã luận mang tựa đề ngắn gọn "Khẩn cấp", tờ báo đặt câu hỏi : Liệu ý định tiết kiệm sinh mạng có dẫn đến việc chúng ta trao quyền cho các cỗ máy?

Vấn đề này ngày nay không còn là giả tưởng nữa.

Ý thức được sự cần thiết duy trì tối đa mạng sống của các chiến binh, và được cổ vũ qua các tiến bộ về trí thông minh nhân tạo, các đại cường quân sự đang chuẩn bị cho một tương lai trong đó một robot có thể tự ý giết người.

Khi biết được những tác hại của các máy bay không người lái do con người điều khiển từ xa, người ta dễ dàng hình dung ra tác động của các robot sát thủ tự hành, với các vấn đề đạo đức đặt ra.

Tương lai gần đáng lo ngại này khiến giới chủ các doanh nghiệp về trí thông minh nhân tạo và robot vào đầu tuần này phải gửi thư ngỏ lên Liên Hiệp Quốc.

Điều đáng bàng hoàng là họ đã từng báo động vào năm 2015 nhưng không được ai chú ý.

Trong khi đó, với quá trình tái quân sự hóa hiện nay của các quốc gia lớn nhỏ và số lượng những nhân vật "điên khùng", theo từ mà tờ Libération dùng, lên nắm quyền, và hồ sơ này cần được khẩn trương xét đến.

Nếu các robot bạn và thù sát hại lẫn nhau dưới cái nhìn thương hại của các sĩ quan cao cấp, thì chỉ đắt hơn các trò chơi video một chút.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu một hôm các cỗ máy này rơi vào tay bọn khủng bố hoặc các nhà độc tài như Kim Jong Un, hay bị tấn công tin học ?

Sẽ ra sao nếu một ngày nào đó robot sát thủ không tuân lệnh con người nữa?

Tờ Libération cho rằng, chiến tranh là một chủ đề quá quan trọng để có thể giao phó cho các cỗ máy.

Chiến tranh robot: Mỹ tiên phong, Nga và Trung Quốc theo chân

Trong bài "Quân đội Mỹ đi tiên phong", tờ Libération cho biết, Washington đang đầu tư nhiều cho các loại vũ khí tự động, tin rằng nhờ đó sẽ thắng các cuộc chiến tranh trong tương lai.

Bắc Kinh và Moscow cũng theo chân Mỹ trong lĩnh vực này.

Có thể nói cuộc chạy đua vũ trang lần này cũng quy mô như dự án Manhattan đã khai sinh ra bom nguyên tử trước đây.

Trung tướng Sean MacFarlend hồi cuối tháng Bảy giải thích: "Chúng ta đang ở thời kỳ khởi đầu của một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chiến tranh".

Vị tướng từng tham gia cuộc chiến Iraq dự báo các "hệ thống tự hành" sẽ được triển khai trên chiến trường bên cạnh các đạo quân "để mang vác các thiết bị và kích hoạt các loại vũ khí".

Liệu điều cấm kỵ là việc trao quyền cho robot tự quyết định xử lý một mục tiêu, có đang bị xóa nhòa?

Nếu tin vào Lầu Năm Góc, thì hiện không có một robot sát thủ nào thuộc loại này được triển khai.

Nhưng kể từ khi một máy bay không người lái Predator do một phi công Mỹ điều khiển đã đi vào lịch sử qua việc bắn hỏa tiễn làm tan xấc Hellfire Mohammed Atef, một trong những cánh tay đắc lực của trùm khủng bố Ben Laden, vào tháng 11/2001, cỗ máy chiến tranh của Mỹ đã lao vào một chương trình tự động hóa chưa từng thấy.

Tại Iraq và Afghanistan, quân đội Mỹ vốn tìm cách giảm thiểu tối đa thiệt hại nhân mạng, đã triển khai rộng rãi các robot điều khiển từ xa.

Đó là những robot phá mìn loại Pack Bot, hay vũ trang như Sword hay Maar, những con quái vật di chuyển bằng bánh xích, đầy những thiết bị cảm thụ và trang bị súng trường tự động hay súng phóng lựu.

Lợi ích từ những chiến binh người máy vô cảm

Hiện nay Hoa Kỳ đang phát triển các "LAWS", viết tắt của "Lethal autonomous weapons systems" (tạm dịch là Hệ thống vũ khí sát thương tự động).

Đây là những chiến binh máy được trí thông minh nhân tạo (AI) hướng dẫn, hoạt động trên mặt đất, trên không và trên biển; luôn tuân lệnh cấp trên, chẳng bao giờ mệt mỏi hay đau đớn, không bao giờ có vấn đề lương tâm, cũng chẳng có gia đình để phải chi trả trợ cấp…

Ngân sách được Lầu Năm Góc dành cho chiến tranh robot từ đây cho đến năm 2018 lên đến 18 tỉ USD, trong tổng số chi quân sự thường niên 600 tỉ USD.

Chính tại phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos ở vùng sa mạc New Mexico, mà Darpa, cơ quan bí mật chuyên nghiên cứu các dự án quốc phòng tiên tiến, đang chuẩn bị "một bất ngờ chiến lược".

Và theo tờ New York Times, thì Bộ Quốc phòng Mỹ đã thử nghiệm các máy bay không người lái có thể tự quyết định mục tiêu tấn công mà không hề có sự hỗ trợ của con người.

Phi cơ tàng hình không người lái X-47B do Hải quân Mỹ chế tạo sẽ là hình mẫu đầu tiên của các thiết bị bay sát thủ.

Một điều chắc chắn là với sự trỗi dậy của Trung Quốc trong hàng ngũ cường quốc quân sự, và sự quay lại trên trường quốc tế của Nga, Hoa Kỳ đang tiến nhanh về chiến tranh tương lai loại này.

Tuy nhiên, Tướng không quân Mỹ Paul Selva dự báo "phải ít nhất một thập niên nữa mới có được công nghệ robot hoàn toàn tự quyết", có thể quyết định giết ai và khi nào.

Người Nga đang cố theo chân, mới đây đã công bố một video cho thấy robot mang tên Fedor đang khai hỏa với hai khẩu súng máy.

Và người ta không rõ Trung Quốc đang chuẩn bị những gì qua việc chi ra trên 180 tỉ euro một năm để hiện đại hóa quân đội.

Còn nước Pháp với ngân sách quốc phòng chỉ có 32 tỉ euro, chú trọng vào chương trình "robot chiến thuật đa năng", các thiết bị bay cho Hải quân và máy bay không người lái như Neuron của Dassault.

Theo các nhà quân sự, không có việc các cỗ máy này trở thành các sát thủ tự thân vận động.