Ô nhiễm không khí “nóng” trên bàn nghị sự

Ô nhiễm không khí đang là vấn nạn của các thành phố lớn ở Việt Nam

Gắn trách nhiệm với từng địa phương

Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, ô nhiễm môi trường nói chung và ô nhiễm các lưu vực sông là diễn biến đến nay chưa đảo ngược được. Thời gian qua, về nguồn xả thải của doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thì cơ quan quản lý nhà nước đã cơ bản kiểm soát được chất lượng nước thải trước khi đổ ra sông. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là hạ tầng để thu gom nguồn nước thải sinh hoạt nên đến nay vẫn 80% lượng nước thải sinh hoạt vẫn đổ thẳng ra môi trường. Sau nữa, nhiều làng nghề truyền thống, các cụm công nghiệp cũng chưa kiểm soát được trong khi nguồn lực Nhà nước có hạn. Theo Bộ trưởng, việc xác định trách nhiệm đến nay đã có tiến triển bước đầu là có thể xác định được nguồn nước thải của từng địa phương. Giải pháp đề ra là buộc từng thành phố chịu trách nhiệm với nguồn thải của mình, sau nữa là thu hút các nguồn vốn xã hội hóa tham gia việc xử lý nước thải. Với trách nhiệm của từng địa phương, Bộ sẽ xác lập nguồn giám sát giữa địa phương này với địa phương kia. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ là người đánh giá nguồn thải của các địa phương cũng như cung cấp công nghệ chuẩn.

Về vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt, Bộ trưởng xác định đây là vấn đề bức xúc hiện nay. Vấn đề này không chỉ Bộ Tài nguyên và Môi trường mà còn có Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm vấn đề quy hoạch, Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm vấn đề xác định công nghệ, nhất là công nghệ xử lý rác.

Bộ trưởng khẳng định nguyên tắc là kiểm soát rác thải nhựa, coi rác thải là nguồn tài nguyên để tiến tới có những nhà máy năng lượng điện từ rác thải hoặc biến rác thải thành phân hữu cơ. Sau khi thẩm định, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ công bố công nghệ được chọn cho địa phương được biết.

Khi đại biểu bày tỏ lo ngại về tình trạng ô nhiễm không khí khi theo dõi bản tin hàng ngày, cứ 10 ngày thì người dân Hà Nội có đến 9 ngày hít thở không khí có bụi quá mức cho phép, Bộ trưởng Trần Hồng Hà không đồng tình với số liệu mà đại biểu đưa ra vì cho rằng con số đó chỉ là ở một trạm quan trắc nhỏ lẻ. Tình hình chung không đến mức như vậy. Nguồn ô nhiễm từ hệ thống giao thông, phương tiện là có nhưng không phải tất cả các nơi đều vậy. “Chúng ta không nói là không ô nhiễm nhưng không nghiêm trọng như đại biểu phản ánh, không ô nhiễm tới mức vậy. Tất nhiên, chúng ta cũng phải cẩn trọng trong việc kiểm soát nguồn thải, nhất là nguồn thải từ giao thông”, Bộ trưởng nói.

TP. Hồ Chí Minh thúc đẩy giải pháp giảm ô nhiễm không khí trong giao thông

Qua số liệu thống kê phương tiện xe cơ giới tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy, năm 2010 Thành phố có khoảng 4,5 triệu xe gắn máy và 420.000 ô tô, đến năm 2017 con số này là 7,5 triệu xe gắn máy và 790.000 ô tô. Dự đoán vào năm 2020, lượng phương tiện tăng khoảng 30% với khoảng 9 triệu xe gắn máy và gần 800.000 ô tô. Trong khi đó, có hàng triệu xe gắn máy, nhất là xe đã quá hạn sử dụng, xe tự chế cùng với các loại ô tô, xe tải lưu thông thải khí độc và gây bụi làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí, phát thải lượng lớn khí nhà kính vào môi trường. Trong quá trình hoạt động, các phương tiện thải ra các chất như bụi, khí CO, CO2, NOx, SOx, hơi xăng dầu, bụi chì, benzen… vào môi trường không khí.

Theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh, trong chương trình giảm thiểu ô nhiễm môi trường giai đoạn 2016 - 2020, TP. Hồ Chí Minh đưa ra chỉ tiêu giảm 70% ô nhiễm không khí từ các hoạt động GTVT, tuy nhiên chỉ tiêu này chưa đạt được so với mục tiêu đề ra. Trong thời gian tới, TP. Hồ Chí Minh sẽ sử dụng kết quả tại 12 điểm quan trắc không khí giao thông để đánh giá kết quả sơ bộ.

Để đạt được mục tiêu giảm 70% ô nhiễm không khí từ các hoạt động GTVT, thời gian tới Thành phố sẽ tiến hành các giải pháp cơ bản như triển khai biện pháp hạn chế lưu thông đối với phương tiện giao thông cá nhân, đẩy mạnh phát triển vận tải hành khách công cộng, điều tiết nhu cầu giao thông. Sở GTVT Thành phố  được giao nhiệm vụ làm chủ đầu tư thực hiện đề án “Tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp với kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông trên địa bàn Thành phố.

Đến nay, Sở GTVT đã triển khai đến các đơn vị tham gia đề án đầu tư thay thế 1.680 xe buýt (Đề án 1680) sang sử dụng nhiên liệu sạch CNG. Sở GTVT cũng phối hợp với đơn vị tư vấn và các quận, huyện triển khai công tác khảo sát, phỏng vấn hộ gia đình và đang hoàn chỉnh báo cáo giữa kỳ. Một số giải pháp được đặt ra để nghiên cứu cụ thể như lập dự án thu phí ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm Thành phố, với mức phí đảm bảo để tác động giảm số lượng phương tiện lưu thông vào khu vực trung tâm Thành phố; lập đề án thu phí ô nhiễm môi trường các loại phương tiện giao thông đường bộ theo mức khí thải khi lưu hành; xây dựng khung giá dịch vụ giữ phương tiện với hướng lũy tiến theo giờ và lũy tiến theo khu vực từ ngoại ô vào trung tâm Thành phố; mức phí đậu xe khu vực trung tâm phù hợp nhằm hạn chế việc đậu xe; rà soát, kiểm tra chặt chẽ việc sử dụng xe công theo quy định; kiên quyết xử lý, thu hồi xe sử dụng không đúng quy định; rà soát các quy định về hạn chế và cấp phép cho ô tô vận tải lưu thông trong khu vực trung tâm Thành phố.

Không dừng lại ở đó, Sở GTVT TP. Hồ Chí Minh cũng tiếp tục điều tra, thống kê số lượng xe máy đã qua sử dụng, tiến tới xác định số lượng xe không đảm bảo chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường để đề xuất các biện pháp xử lý; rà soát, thống kê số lượng mô tô, xe gắn máy 3 - 4 bánh vận tải hàng hóa trên địa bàn (xe tự chế, xe không đăng ký...), tiến tới ngưng hoạt động các loại phương tiện này; quy định đối với chủ sở hữu ô tô trên địa bàn Thành phố phải mở tài khoản và lắp thiết bị phụ trợ để phục vụ công tác quản lý phương tiện và điều tiết giao thông (thiết bị thu phí tự động...); phân vùng hạn chế hoạt động của xe gắn máy phù hợp với cơ sở hạ tầng và năng lực phục vụ của hệ thống vận tải hành khách công cộng, hạn chế hoạt động đối với xe gắn máy vào năm 2030 tại một số khu vực trung tâm và khu vực có tình trạng UTGT xảy ra nghiêm trọng; triển khai thí điểm đường dành riêng cho xe đạp trong một số khu đô th