Giá dầu thô giảm mạnh, OPEC đang mất dần sự chọn lựa

Kể từ tháng 11/2016, OPEC và những nước xuất khẩu dầu chính đã hài lòng khi giá dầu dần tăng trở lại sau cam kết cắt giảm sản lượng nhằm đối phó tình trạng dư cung trên thị trường.

Tuy nhiên, có lẽ biện pháp này không còn giữ được hiệu quả như trước. Trước tình hình đó, OPEC thông báo họ có thể giữ cam kết cắt giảm sản lượng lâu hơn so với thời hạn đến giữa năm nay như đã ký trước đó.

Dẫu vậy, việc ngành khai thác dầu đá phiến Mỹ tăng cường sản lượng khoan dầu đã làm tăng lượng cung và việc đóng băng sản lượng của OPEC có thể không đủ để hồi phục lại giá dầu như trước đây.

Các bộ trưởng năng lượng của những thành viên OPEC sẽ nhóm họp vào ngày 25/5 tới đây và họ hiện chỉ còn rất ít lựa chọn.

Năm 2016, OPEC chỉ đi đến thống nhất cắt giảm sản lượng khi giá dầu đã có lúc xuống thấp đến 26 USD/thùng. Trong một thời gian ngắn, giá dầu đã lên tới 54 USD/thùng vào đầu năm nay. Đây là mức giá đủ ổn cho OPEC bảo toàn ngân sách cũng như giúp các quốc gia khai thác dầu khác giữ cam kết đóng băng sản lượng.

Tuy nhiên, ngân hàng UBS cho biết mức giá dầu thấp trong một thời gian dài đã khiến ngành đá phiến Mỹ hoạt động hiệu quả hơn, qua đó trở thành nguồn cung mới ảnh hưởng đến thị trường. Theo UBS, các nhà khai thác dầu đá phiến Mỹ có thể hoạt động miễn là giá dầu vẫn trên 40 USD/thùng, thấp hơn rất nhiều so với mức 65 USD/thùng vào băm 2014.

Chính yếu tố này tạo nên một vòng tuần hoàn là OPEC không giảm sản lượng thì giá dầu vẫn sẽ giảm, khiến họ mất lợi nhuận. Nhưng nếu OPEC tiếp tục cắt giảm sản lượng thì ngành dầu đá phiến Mỹ sẽ bù vào chỗ trống và lấy mất thị phần, qua đó kéo giá dầu giảm trở lại.

Một lựa chọn khác của tổ chức dầu mỏ này là nâng sản lượng để đẩy giá xuống mức tận cùng, tạo nên cuộc chiến giá dầu nhằm đè bẹp các công ty dầu mỏ Mỹ.

OPEC đã từng thực hiện chiến lược này vào năm 2014 khi tăng cường khai thác dầu bất chấp giá giảm, qua đó đẩy giá dầu xuống sâu hơn và khiến các nhà khai thác Mỹ gặp khó khăn.

Mặc dù vậy, chiến thuật này rất tốn kém khi khiến các thành viên OPEC mất nguồn thu, thâm hụt ngân sách và dự trữ ngoại hối. Nhiều nước xuất khẩu dầu như Venezuela hay Nigeria đã lâm vào khủng hoảng do xói mòn nguồn thu từ dầu mỏ.

Đặc biệt, Nga chắc chắn sẽ không muốn thất thu vì dầu mỏ một lần nữa sau một năm 2014 đầy sóng gió với nền kinh tế, tài chính của nước này. Bởi vậy, khả năng tạo nên một cuộc chiến về giá một lần nữa có vẻ không khả thi.

Một lựa chọn nữa mà OPEC có thể làm lúc này là chẳng làm gì cả và chờ đợi cho đến cuối năm nay khi nhu cầu dầu mỏ tăng lên theo như dự báo trước đó, qua đó bù đắp lại phần nào tình trạng dư thừa cung hiện nay.

“Tôi nghĩ rằng hiện nay OPEC đã nhận ra họ không còn vị thế ảnh hưởng đến thị trường như đã từng có 10 năm trước đây và ngành khai thác dầu đá phiến Mỹ hiện đã là một nhà cung cấp đầy quyền lực trên thị trường”, chuyên gia kinh tế Tom Pugh của Capital Economics nói.