"Đánh thức" tiềm năng phát triển logistics ở Việt Nam

Sáng 15/7, Sở GTVT Hải Phòng phối hợp cùng Viện Công nghệ châu Á tại Việt Nam (AITCV), Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn tổ chức Hội thảo “Giải pháp chiến lược cạnh tranh cho các doanh nghiệp logistics và vận tải trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới”. Tham dự Hội thảo có lãnh đạo UBND, Sở GTVT thành phố Hải Phòng, Vụ vận tải – Bộ GTVT, Sở Công thương, Hiệp hội vận tải và các doanh nghiệp vận tải và logistics tiêu biểu của Hải Phòng.

Ông Nguyễn Thanh Nhã - Phó giám đốc khu vực miền Bắc Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn và ông Nguyễn Tương, Phó tổng thư ký hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam tại Hội thảo.

Tiềm năng phát triển

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng cho biết, Hải Phòng là một thành phố dịch vụ công nghiệp. Trong những năm qua, cảng Hải Phòng đã có lượng hàng hóa giao thương là rất lớn. Năm 2015, hàng hóa qua cảng là 73 triệu tấn, 6 tháng đầu năm 2016 đã đạt được 37,7 triệu tấn. Do đó, trong nhiệm kỳ 2016-2021, thành phố Hải Phòng tập trung tạo ra những nét và điểm đột phá để xây dựng và phát triển thành phố.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng phát biểu tại Hội thảo.

“Chính vì vậy, chúng tôi mong rằng Hội thảo này sẽ giúp các doanh nghiệp vận tải của Việt Nam tại Hải Phòng hiểu đầy đủ và chính xác về bức tranh toàn cảnh TPP, những ảnh hưởng, cơ hội và thách thức khi tham gia TPP đối với các doanh nghiệp giao nhận vận tải. Đồng thời cũng là cơ hội để các công ty trong ngành tại Hải Phòng nắm bắt được các thông tin về hội nhập kinh tế quốc tế, cũng như các chia sẻ, tư vấn với các chuyên gia xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả trong bối cảnh hội nhập, để từ đó tìm ra hướng đi đúng đắn cho doanh nghiệp mình trong bối cảnh cạnh tranh theo chiều rộng và chiều sâu”, ông Nam chia sẻ.

Hải Phòng được đánh giá là khu vực tiềm năng phát triển logistics tại Việt Nam.

Trao đổi tại Hội thảo, ông Nguyễn Tương, Phó tổng thư ký hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam đánh giá Hải Phòng là khu vực tiềm năng, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm bắc bộ và có vị trí địa kinh tế chính trị cả nước. Đây cũng là nơi có cảng biển phát triển, sân bay, đường bộ, đường sắt, đường thủy nối với các tỉnh trong khu vực và phát triển đủ 6 lĩnh vực, trong đó chỉ có Hải Phòng là nơi phát triển vận tải đường ống. Hải Phòng có đủ các loại hình hoạt động logistics trong đó dịch vụ cảng biển, kho bãi, kinh doanh vận tải bằng xe tải phát triển.

Tuy nhiên, khi mở cửa thị trường, tình trạng cạnh tranh gay gắt đã diễn ra nhưng doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam lại có khả năng cạnh tranh hạn chế do giá dịch vụ chưa cạnh tranh, ứng dụng ICT còn thấp dẫn đến năng suất lao động thấp, nguồn nhân lực chưa đạt yêu cầu, 81% đào tạo qua công việc hàng ngày, 4% đào tạo nước ngoài, khoảng 10% có tiếng anh chuyên nghề do đó chất lượng dịch vụ chưa cao. Trong đó, khoảng 70% doang nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics là vừa và nhỏ nên hạn chế về tài chính và năng lực quản lý, hợp tác giữa chủ hàng và doanh nghiệp dịch vụ logistics chưa tốt. Đây là khó khăn chung cho ngành dịch vụ vận tải, logistics của Hải Phòng.

“Không đâu có vị trí chính trị như Hải Phòng, chúng tôi đề nghị nên xây dựng Hải Phòng thành trung tâm dịch vụ vận tải, logistics của khu vực phục vụ cho việc phát triển kinh tế xã hội của thành phố, khu vực phía bắc và hành lang kinh tế Việt – Trung”, ông Nguyễn Tương nhấn mạnh.

Để có thể phát triển dịch vụ vận tải, logistics thì cần phát triển trên 4 trụ cột của hệ thống là chính sách phát triển và pháp luật điều chỉnh, kết cấu hạ tầng, phát triển doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận tải, logistics và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ vận tải, logistics. Theo đó, Hải Phòng cần có chính sách khuyến khích đầu tư phát triển như giành quỹ đất, ưu đãi về thuế cho phát triển kết cấu hạ tầng – các trung tâm logistics, kho bãi, ICD, khu công nghiệp cao…cho việc phát triển phương tiện vận tải. Đồng thời, tập trung phát triển các dịch vụ cảng biển, vận tải ô tô, bốc xếp hàng hóa, đại lý vận tải…mà Hải Phòng có thế mạnh; phát triển dịch vụ logistics 3PL, 4PL, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh; đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về vận tải, logistics.

Theo đó, để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cần mở rộng quy mô doanh nghiệp thông qua liên doanh, liên kết, tập trung vào cung cấp các dịch vụ doanh nghiệp có thế mạnh; cắt giảm chi phí logistics thông qua cải tiến các khâu tác nghiệp; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ hướng vào khách hàng; phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu khách hàng và ứng dụng công nghệ thông tin phù hợp với yêu cầu dịch vụ.

Nhiều bài học quý

Tiến sĩ Fredric William Swierczek – Giám đốc Viện Công nghệ châu Á tại Việt Nam cho biết ông đã nghiên cứu tình hình của các công ty  logistics của Trung Quốc, những công ty này họ cũng có thực trạng giống như các công ty ở Việt Nam. Các yếu tố nghiên cứu ở công ty Trung Quốc liên quan đến 3 khía cạnh là phạm vi hoạt động (các dịch vụ logistics các công ty đó cung cấp ra thị trường), hiệu quả trong việc giao hàng và tốc độ. Về vấn đề giao hàng hiệu quả, doanh nghiệp không chỉ đáp ứng về việc giao hàng nhanh mà còn dựa trên nền tảng chi phí hợp lý. Tốc độ không chỉ về thời gian mà còn đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu khách hàng một cách tốt nhất.

Tiến sĩ Fredric cho rằng một chiến lược logistics và phân phối hiệu quả có thể tạo ra các cải tiến quan trọng giúp làm giảm chi phí, tăng năng xuất và hiệu quả, nhanh chóng đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

"Về các yếu tố ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của các doanh nghiệp logicstics ở Trung Quốc, việc ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại có thể giúp nâng cấp phạm vi cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Công nghệ thông tin giúp cho doanh nghiệp nâng cao tính hiệu quả trong việc giao hàng, có thể giao hàng được nhiều loại hàng hóa khác nhau và giao hàng nhanh hơn, nâng cao giá trị gia tăng cho dịch vụ. Do đó, chúng tôi luôn khẳng định rằng việc đầu tư cho công nghệ thông tin, công nghệ mới là hoàn toàn xứng đáng”, Tiến sĩ Fredric khẳng định.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ, yếu tố đầu tư mang lại hiệu quả lớn nhất lại chính là đầu tư cho đào tạo và phát triển con người. Khi các doanh nghiệp đầu tư một khoản hiệu quả vào việc đào tạo phát triển nguồn nhân lực thì phạm vi, tính đa dạng, chất lượng của dịch vụ được nâng lên. Ngoài ra, khi nâng cao được chất lượng đội ngũ cán bộ công nhân viên thì chi phí sản xuất, kinh doanh giảm và đáp ứng được nhu cầu khách hàng tốt hơn. Có thể nói, kinh nghiệm của các doanh nghiệp logistics ở Trung Quốc chỉ ra rằng việc đầu tư vào công nghệ thông tin cũng như đào tạo phát triển nguồn nhân lực là 2 yếu tố thúc đẩy cạnh tranh mạnh mẽ nhất. Vấn đề các doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn đặt ra là có nên đầu tư những khoản tiền lớn vào 2 lĩnh vực này không và kinh nghiệm cũng chỉ ra đối với các doanh nghiệp này, những khoản đầu tư vào 2 lĩnh vực này là hoàn toàn xứng đáng vì đây là khoản đầu tư có xuất lợi nhuận lớn trong tương lai nếu như nhìn về tương lai xa hơn.

Đại diện cho Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn - nhà khai thác cảng container chuyên nghiệp, hiện đại và lớn nhất Việt Nam với các dịch vụ khai thác cảng biển, ông Nguyễn Thanh Nhã - Phó giám đốc khu vực miền Bắc chia sẻ với 27 năm xây dựng và trưởng thành, định hướng chiến lược của Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn là phát triển sản xuất kinh doanh bền vững trên 3 trụ cột: Khai thác Cảng, dịch vụ Logistics và vận tải biển nội địa dựa trên các nền tảng: “Chất lượng dịch vụ hàng đầu, hướng tới khách hàng; Quản trị tiên tiến, nhân lực chuyên nghiệp, chất lượng cao; Kỷ luật quân đội, văn hóa doanh nghiệp, trách nhiệm với cộng đồng”.

“Về lợi thế cạnh tranh của Tổng Công ty, chúng tôi xác định là thứ nhất nói về mạng lưới logistics rộng khắp cả nước. Thứ 2, chúng tôi là một đơn vị quân đội nên vấn đề kỉ luật quân đội rất là nghiêm ngặt, chúng tôi rất quyết tâm và thực hiện đến cùng. Thứ 3, chúng tôi có đội ngũ nhân viên có trình độ cao và giàu kinh nghiệm, đặc biệt trong thời gian gần đây, chúng tôi chú trọng rất nhiều đến công tác đào tạo nhân lực trẻ và chúng tôi có trung tâm đào tạo riêng. Ngoài ra, chúng tôi cũng đưa các cán bộ trẻ đi  học tập tại các quốc gia tiên tiến về logistics tại châu Âu như Đức hay Hà Lan. Thứ 4, chúng tôi có sự ủng hộ của khách hàng, một số khách hàng có những yêu cầu rất cao về dịch vụ nhưng chúng tôi đáp ứng được nên chất lượng dịch vụ được đảm bảo”, ông Nhã chia sẻ.

Có thể thấy rằng, từ kinh nghiệm của các công ty Trung Quốc cũng như doanh nghiệp logistics tầm cỡ quốc tế tại Việt Nam, công tác đào tạo và phát triển nhân lực có tác động lớn nhất đối với phạm vi các dịch vụ logistic. Đồng thời, công nghệ thông tin ITC có tác động lớn nhất đối với tốc độ dịch vụ.