Phụ huynh Trung Quốc chi cả nghìn đôla 'xét nghiệm tài năng' cho con

Trẻ em Trung Quốc chịu áp lực học tập từ sớm. Ảnh: Getty

Tác giả Michael Standaert chia sẻ trên MIT Technology Review ngày 19/2 về trào lưu kiểm tra tài năng của trẻ tại công ty xét nghiệm di truyền ở Trung Quốc.

Ở Thâm Quyến, ngay cả học sinh mẫu giáo cũng có bài tập về nhà. Bạn có thể nhìn thấy nó trong những chiếc balo nặng chứa đầy sách khi các em đi qua cổng trường lúc 8h sáng và quay trở ra lúc 5h chiều. Nhiều em trong số đó chưa về thẳng nhà. Vẫn còn lớp nhảy, lớp piano, tiếng Anh, kung-fu đang chờ đợi. Sau khi hoàn thành mọi hoạt động trong ngày, ăn xong bữa tối, các em phải ngồi vào bàn làm bài tập. Đứa trẻ nào may mắn sẽ được lên giường lúc 10h tối. 

Một số phụ huynh đang hướng đến những công ty xét nghiệm di truyền, sau khi tuyên bố có thể tìm thấy tài năng tiềm ẩn của trẻ thông qua DNA. Những xét nghiệm này không có nhiều cơ sở khoa học, nhưng đánh giá từ số lượng phòng khám mọc lên như nấm ở thành phố lớn, có vẻ việc tìm kiếm tài năng của trẻ là một trong những lý do khiến ngành công nghiệp di truyền ở Trung Quốc phát triển chóng mặt. 

Tôi đã ghé thăm văn phòng của Tập đoàn Công nghệ Sinh học Trung Quốc (CBT Gene) ở tầng 14 một tòa nhà cao tầng thuộc quận Nam Sơn, Thâm Quyến. Nó mang phong cách một nửa phòng khám y tế, một nửa spa cao cấp. Giấy dán tường màu vàng lấp lánh bao phủ các bức tường. Nhân viên sales ăn mặc thanh lịch, đứng trong cùng không gian với nhân viên y tế mặc áo trắng trông có vẻ nghiêm túc. Bên cạnh xét nghiệm di truyền, phòng khám cung cấp mọi dịch vụ từ phẫu thuật thẩm mỹ đến phương pháp điều trị y học cổ truyền. 

Hôm tôi đến, một nhân viên đưa ra cuốn sách dày liệt kê hơn 200 chỉ số phòng khám sẽ kiểm tra một đứa trẻ. Chúng bao gồm các điều kiện di truyền tiềm năng; khả năng âm nhạc, toán học và đọc hiểu; tài năng thể thao; các đặc điểm như sự nhút nhát, hướng nội, hướng ngoại và khả năng ghi nhớ.

"Khoảng 100-200 phụ huynh đến đây mỗi tuần", nhân viên phòng khám cho hay. Dịch vụ xét nghiệm bộ gen đầy đủ giá khoảng 4.500 USD, trong khi dịch vụ kiểm tra tài năng và các điều kiện di truyền khoảng 2.500 USD. Gói đơn giản nhất nhằm đánh giá 10 chỉ số tài năng giá 160 USD. Hầu hết phụ huynh chọn gói đắt nhất để có thể hiểu rõ hơn về con mình.

Các mẫu di truyền được thu thập bằng một miếng gạc đặt bên trong má đứa trẻ, sau đó chuyển đến phòng thí nghiệm của công ty ở Hong Kong, rồi lại gửi về Thâm Quyến để phân tích. 

Sự quan tâm đến xét nghiệm DNA cho trẻ đang ngày càng tăng ở Thâm Quyến, một phần nhờ vào các nhà giáo dục mà ngành công nghiệp di truyền đã kết nối. Một trong những người đề xướng là Chen Tiecheng, hiệu trưởng trường trung học Xuefa, cách phòng khám CBT Gene không xa. Ông ủng hộ khái niệm "giáo dục hạnh phúc", dựa trên tìm kiếm và thúc đẩy tài năng bẩm sinh mỗi đứa trẻ. 

"Có một câu nói ở Trung Quốc: Đừng bao giờ để con bạn thua từ vạch xuất phát", Chen nói trong cuộc gặp tại văn phòng hiệu trưởng. 

Phụ huynh muốn xét nghiệm di truyền nhằm tìm ra tài năng của con. Ảnh: MIT Technology Review

Chen đã thuyết giảng nhiều lần về ý nghĩa của việc cho phép trẻ em theo đuổi tài năng thay vì ép học vẹt. Ông nhấn mạnh đến các xét nghiệm di truyền để tìm kiếm tài năng, mặc dù cũng thừa nhận công nghệ này có thể không hoàn toàn chính xác.

"Trước đây, bạn có thể đào giếng và không tìm thấy nước, nhưng công nghệ vệ tinh từ xa hiện nay có thể cho bạn biết nước ở đâu. Xét nghiệm di truyền cũng tương tự như vậy, là cách để tìm kiếm tài năng chính xác hơn", Chen nói. 

Trên thực tế, có rất ít cơ sở để đánh giá "tài năng toán học" của một đứa trẻ trên cơ sở DNA, như cách CBT Gene đã làm. Chen Gang, đồng sáng lập và CEO của WeGene, công ty được thành lập bốn năm trước tại Thâm Quyến chuyên về phân tích di truyền chia sẻ: "Chúng tôi vẫn không thể giải thích mối quan hệ phức tạp giữa bộ gen và rất nhiều đặc điểm như IQ, tài năng âm nhạc và thể thao". 

Xét nghiệm di truyền để tìm kiếm tài năng đang ngày càng phổ biến ở Trung Quốc, đến nỗi Chen Gang lo ngại việc này có thể làm tổn hại đến danh tiếng của ngành. Theo ông, những dịch vụ này không phải mục đích chính của xét nghiệm. 

Tuy nhiên, CEO của WeGene cũng không bỏ qua xét nghiệm tài năng cho con trai mình. "Khi đọc một số tài liệu mới, vợ chồng tôi đối chiếu với bộ gen của con, nhưng điều đó chỉ vì tò mò, chúng tôi không yêu cầu con thay đổi sở thích theo bộ gen của mình. Hiện tại, tôi không nghĩ rằng nên quảng bá loại xét nghiệm tài năng này rộng rãi. Tôi tin rằng với sự phát triển nhanh chóng của các kỹ thuật gen và phương pháp phân tích dữ liệu dựa trên AI, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về tài năng trong tương lai gần", ông nói.