Lò đào tạo nhân tài nước Mỹ

Năm 2017, trường Basis Scottsdale (bang Arizona) được US News and World Report xếp hạng là trường công tốt nhất nước Mỹ. Theo Business Insider, về bản chất, Basis Scottsdale là trường công đặc cách (charter school), loại hình trường học độc lập do giáo viên, phụ huynh hoặc các nhóm cộng đồng thành lập và điều hành, nhưng được tài trợ và giám sát bởi cơ quan địa phương hoặc chính phủ. Hiện Mỹ có 7.000 trường công đặc cách, tạo nhiều ý kiến trái chiều về hiệu quả của chúng.

Bảng xếp hạng trường trung học hàng năm dựa trên số bài thi AP (bài kiểm tra lấy tín chỉ đại học dành cho học sinh phổ thông) được thực hiện, điểm số của những học sinh cuối cấp dự thi cùng các tiêu chuẩn khác. Phe phản đối cho rằng bộ tiêu chí không đủ để đánh giá thành công của học sinh và tạo ra kết quả thiếu công bằng. Sứ mệnh của trường Basis là tạo ra những học sinh tốt nghiệp với điểm số cao nhất cả nước và tiến thẳng vào các đại học ở top đầu bảng xếp hạng.

Cô Cooney dạy môn Hóa lớp 8 đang dùng cơ thể để minh họa cho học sinh về cấu trúc ba chiều của phân tử. Theo cô, nội dung này khó để các em hình dung. Khi bài học biến thành hoạt động yoga, học sinh hào hứng hơn hẳn. "Góc liên kết của các em đâu?", cô Cooney hỏi, khiến cả lớp cười khúc khích.

Trong 10 năm trở lại đây, trường Basis mở rộng, phục vụ học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12. Những em tốt nghiệp tiểu học ở đây được ưu tiên giữ chỗ tại hệ thống 15 trường trung học đặc cách ở Arizona, Louisiana, Texas và Washington D.C.

Kristen Jordison, hiệu trưởng Basis Scottsdale nói rằng "không phải bất khả thi nhưng rất khó để vào được trường trung học phổ thông Basis khi không hoàn thành chương trình lớp 8 tại trường trung học cơ sở Basis", bởi đó là năm đầu tiên học sinh trường công nổi tiếng này tham dự các lớp học AP.

Mọi học sinh trong trường học ít nhất 7 khóa AP và trải qua 6 kỳ thi trước khi tốt nghiệp trung học phổ thông, trong đó có vài khóa học danh dự và không có khóa trình độ thấp nào. Khoảng 20 năm trước, khi hai nhà kinh tế Michael và Olga Block mở trường Basis, họ xem các khóa học và kỳ thi AP là công cụ đo hiệu quả học tập. 

Mục tiêu trọng tâm này thay đổi cách giảng dạy của giáo viên. Rất nhiều học sinh sợ hãi một phần của bài thi AP Lịch sử Mỹ được gọi là DBQ - bài luận yêu cầu phân tích tài liệu và phát triển một vấn đề tranh luận. Tuy nhiên, học sinh của thầy Molk tại trường Basis đã quen với bài luận này. Trong lớp của thầy, học sinh nhận tài liệu cơ bản, sau đó được chia thành nhóm, sao cho mỗi em có tài liệu không giống bạn cùng nhóm. Họ thảo luận về các tài liệu và phác thảo một cuộc tranh luận, như buổi tập dượt về yêu cầu thực hiện trong kỳ thi.

Bắt đầu từ lớp 4, học sinh nhận được 30 bài tập toán về nhà mỗi tối. Gần như mọi tiết toán bắt đầu bằng cách học sinh chỉ ra bài toán mình cần giúp đỡ, sau đó bạn bè sẽ viết lên bảng trắng cách giải giúp họ tìm ra đáp án. Tự lực là một phần quan trọng của giáo dục tại Basis. Học sinh được đưa cho một bộ lập kế hoạch để ghi lại điểm và bài tập. Phàn nàn quen thuộc của phụ huynh là giáo viên không đăng điểm lên mạng để họ theo dõi. "Chúng tôi muốn học sinh kiểm soát quá trình học tập của mình, tự giữ trách nhiệm làm người liên lạc giữa nhà trường và gia đình", hiệu trưởng Jordison nói. Bà từng là giám đốc điều hành của Hội đồng Trường công đặc cách bang Arizona.

Gần 40% số hộ gia đình ở thành phố Scottsdale, Arizona kiếm được hơn 100.000 USD một năm, trong khi thu nhập gia đình trung bình của bang là một nửa, theo số liệu năm 2015. Nghiên cứu cho thấy trẻ em từ các gia đình giàu có thường học tốt hơn. Những gia đình thu nhập thấp có thể gặp khó khăn khi muốn con vào Basis bởi trường không cung cấp xe buýt đưa đón học sinh. Chương trình bữa trưa miễn phí cũng mới hoạt động gần đây. Học sinh tham dự Basis đến từ khắp nơi, dù việc trúng tuyển do hệ thống quay số quyết định. Danh sách chờ gồm khoảng 1.000 học sinh, Jordison nói.

"Basis không chọn học sinh, học sinh chọn Basis", Miguel, học sinh cuối cấp chia sẻ. Giống các bạn, em bị trường lôi cuốn bởi chương trình học tâp nhiều thách thức. Một số bạn cùng lớp của Miguel chuyển sang trường công khác bởi muốn có nhiều thời gian cho các hoạt động ngoại khóa, những "trải nghiệm truyền thống" của thời trung học.

Một nam sinh đang tự họa trong lớp vẽ kỹ thuật 2D. Dù trung bình một học sinh Basis Scottsdale tham gia 14 kỳ thi AP trong suốt 4 năm, các em cho rằng hoạt động ngoại khóa vẫn rất quan trọng khi ứng tuyển vào đại học. Trường có 42 câu lạc bộ, gồm hùng biện, tranh luận, báo chí, bóng rổ... nhưng bà Jordison hiểu rõ học sinh chọn trường không phải vì muốn trở thành vận động viên giỏi. Với chương trình học nghiêm ngặt, tập trung vào thi cử cùng một núi bài tập phải giải quyết mỗi ngày, Basis Scottsdale không dành cho tất cả.

Kiểu giáo viên được học sinh Basis yêu mến là người có kết nối mạnh mẽ với nội dung môn học, như cô giáo Toán Marizza Bailey. Bailey bắt đầu sự nghiệp giảng dạy với bằng thạc sĩ Toán. Khi cô nói với mọi người rằng đang làm việc ở Basis, họ thường xem đây là trường của các thiên tài. "Chúng là những đứa trẻ bình thường, không phải ai cũng thông minh. Chúng chỉ đơn giản là ham học mà thôi", Bailey nói.Tuy nhiên, cô hiểu ra một điều rằng "Nếu bạn nâng cao mục tiêu, học sinh sẽ thể hiện tốt hơn. Chúng có thể không đạt được, nhưng chúng đang thúc đẩy tiềm năng của mình cao hơn những gì bản thân tưởng tượng".